Среди инфекционных заболеваний, острые кишечные инфекции занимают особое место и остаются важной социальной проблемой.  На их долю приходится значительный процент общего числа регистрируемых инфекций. Ежегодно в мире регистрируется не менее 500 млн. случаев заболевания ОКИ.

ОКИ - это группа  инфекций, с ведущим острым диарейным синдромом (понос), с фекально-оральным механизмом передачи инфекции, преимущественным поражением желудочно-кишечного тракта, локализацией возбудителя в кишечнике человека.

Возбудители ОКИ в организм человека попадают с пищей, водой, у маленьких детей через грязные руки, игрушки.

В летний период создаются особенно благоприятные условия для сохранения и размножения возбудителей ОКИ в окружающей среде. Опасными становятся открытые водоемы, куда стекаются нечистоты, смываемые с почвы дождями, талыми водами.  Также возрастает опасность заболевания ОКИ, связанная с передачей возбудителей через пищевые продукты. Нередко микробы ОКИ передаются через овощи и фрукты, особенно опасны салат, огурцы, помидоры и другие овощи не подвергающиеся термической обработке. Очень благоприятной средой для выживания и размножения кишечных бактерий являются молоко, молочные продукты, холодные закуски, салаты и различные полуфабрикаты. С повышением  температуры воздуха возрастает  вероятность нарушений температурных условий хранения и реализации скоропортящихся пищевых продуктов, что может послужить причиной ОКИ.  Загрязнение пищевых продуктов может произойти в результате нарушения правил личной гигиены (мытье рук) при приготовлении, кулинарной и термической обработке пищевых продуктов, при нарушении правил и сроков транспортировки, хранения, реализации пищевых продуктов и готовых блюд.

Симптомы заболевания.

После попадания возбудителя в организм болезнь проявляется не сразу. Это так называемый скрытый, инкубационный период, который длится от нескольких часов до 7 дней. К концу этого периода у больных повышается температура, появляется слабость, тошнота, ухудшается аппетит, появляются боли в животе, рвота, частый жидкий стул.

Заболевание ОКИ может протекать также в виде здорового носительства инфекции. Больные или носители представляют опасность для окружающих, так как с фекалиями выделяется огромное количество возбудителей в окружающую среду. Далее через загрязненную воду, предметы обихода, руки или пищевые продукты возбудители ОКИ вновь попадают в кишечник здорового человека.

Некоторые заболевания протекают в легкой форме, поэтому больные не обращаются к врачу, а занимаются самолечением. Это может привести к нежелательным последствиям.

Основные  правила профилактики ОКИ

1. Поддерживайте чистоту.

- мойте руки перед едой и при приготовлении пищи

- мойте руки после туалета

- мойте и дезинфицируйте все поверхности и кухонные принадлежности, используемые для приготовления пищи

- предохраняйте кухню и продукты от насекомых, грызунов и других животных.

- детскую посуду регулярно мойте с использованием разрешенных моющих средств, после чего тщательно прополощите, перед употреблением обдайте кипятком. Игрушки также мойте перед тем, как давать детям

2. Отделяйте сырое и приготовленное.

- отделяйте сырое мясо, птицу, рыбу, овощи, фрукты от готовых к употреблению пищевых продуктов;

- для обработки сырых продуктов пользуйтесь отдельными кухонными приборами и принадлежностями (ножи, разделочные доски и т.д.)

3. Хорошо прожаривайте или проваривайте продукты.

- тщательно прожаривайте или проваривайте продукты, особенно мясо, птицу, яйца и рыбу

4. Храните продукты при безопасной температуре.

- не оставляйте приготовленную пищу при комнатной температуре более чем на 2 часа;

- охлаждайте без задержки все приготовленные и скоропортящиеся пищевые продукты (желательно ниже 5 °C);

- не храните пищу долго, даже в холодильнике;

5. Используйте безопасную воду и безопасные сырые продукты.

- используйте безопасную воду

- выбирайте продукты, подвергнутые обработке в целях повышения их безопасности, например, пастеризованное молоко;

- мойте фрукты и овощи, особенно когда они подаются в сыром виде;

- не употребляйте продукты с истекшим сроком годности.

- при транспортировке и хранении продуктов используйте чистую упаковку (полиэтилен, контейнеры для пищевых продуктов и т.п.);

- не приобретайте продукты питания у случайных лиц или в местах несанкционированной торговли;

- не давайте маленьким детям некипяченое разливное молоко, сырые яйца, используйте для приготовления пищи только свежие продукты;

- не купайтесь в водоемах, где это не рекомендуется или запрещено. 

При возникновении симптомов кишечной инфекции (повышение температуры тела, рвота, расстройство стула, боль в животе) необходимо немедленно обратиться за медицинской помощью!

Жедел ішек инфекцияларының алдын алу

Жұқпалы аурулардың ішінде жедел ішек инфекциялары ерекше орын алады және маңызды әлеуметтік проблема болып қала береді. Олар тіркелген инфекциялардың жалпы санының едәуір пайызын құрайды. Жыл сайын әлемде ЖІИ ауруының кемінде 500 млн.жағдайы тіркеледі.

ЖІИ-бұл жедел диарея синдромы (іш өту), инфекцияның фекальды-ауызша берілу механизмі, асқазан-ішек жолдарының басым зақымдануы, патогеннің адам ішегіне локализациясы бар инфекциялар тобы.

ЖІИ қоздырғыштары адам ағзасына тамақпен, сумен, кішкентай балаларда лас қолдар, ойыншықтар арқылы енеді.

Жазда қоршаған ортада ЖІИ қоздырғыштарын сақтау және көбейту үшін әсіресе қолайлы жағдайлар жасалады. Ашық су объектілері қауіпті болып табылады, онда жаңбырдан, еріген сулардан топырақтан жуылатын кір ағады. Сондай-ақ, қоздырғыштардың тамақ арқылы берілуіне байланысты ЖІИ ауруының қаупі артады. Көбінесе ЖІИ микробтары көкөністер мен жемістер арқылы беріледі, әсіресе салат, қияр, қызанақ және басқа да көкөністер термиялық өңдеуден өтпейді. Ішек бактерияларының өмір сүруі мен көбеюі үшін өте қолайлы орта-сүт, сүт өнімдері, салқын тағамдар, салаттар және әртүрлі өңделген тағамдар. Ауа температурасының жоғарылауымен тез бұзылатын тағамдарды сақтау мен сатудың температуралық жағдайларының бұзылу ықтималдығы артады, бұл ЖІИ тудыруы мүмкін.  Тамақ өнімдерінің ластануы тамақ өнімдерін дайындау, аспаздық және термиялық өңдеу кезінде жеке гигиена ережелерін бұзу (қолды жуу), тамақ өнімдері мен дайын тағамдарды тасымалдау, сақтау, өткізу ережелері мен мерзімдерін бұзу нәтижесінде болуы мүмкін.

Аурудың белгілері.

Қоздырғыш ағзаға енгеннен кейін ауру бірден көрінбейді. Бұл бірнеше сағаттан 7 күнге дейін созылатын жасырын, инкубациялық кезең деп аталады. Осы кезеңнің соңында науқастарда температура жоғарылайды, әлсіздік, жүрек айну, тәбет нашарлайды, іштің ауыруы, құсу, жиі бос нәжіс пайда болады.

ЖІИ ауруы инфекцияны сау тасымалдау түрінде де болуы мүмкін. Науқастар немесе тасымалдаушылар айналасындағыларға қауіп төндіреді, өйткені қоршаған ортаға көптеген қоздырғыштар нәжіспен шығарылады. Әрі қарай, ластанған су, тұрмыстық заттар, қолдар немесе тамақ өнімдері арқылы ЖІИ қоздырғыштары сау адамның ішегіне қайта енеді.

Кейбір аурулар жеңіл, сондықтан науқастар дәрігерге бармайды, бірақ өзін-өзі емдейді. Бұл жағымсыз салдарға әкелуі мүмкін.

ЖІИ алдын алудың негізгі ережелері

1. Тазалықты сақтаңыз.

- тамақтанар алдында және тамақ дайындаған кезде қолыңызды жуыңыз

- дәретханадан кейін қолыңызды жуыңыз

- пісіру үшін қолданылатын барлық беттер мен ас үй құралдарын жуыңыз және зарарсыздандырыңыз

- ас үй мен өнімдерді жәндіктерден, кеміргіштерден және басқа жануарлардан қорғаңыз.

- балалар ыдыстарын рұқсат етілген жуғыш заттармен үнемі жуыңыз, содан кейін жақсылап шайыңыз, қолданар алдында қайнаған суға құйыңыз. Балаларға бермес бұрын ойыншықтарды да жуыңыз

2. Шикі және пісірілген деп бөліңіз.

- шикі етті, құсты, балықты, көкөністерді, жемістерді жеуге дайын тағамнан бөліңіз;

- шикі өнімдерді өңдеу үшін жеке ас үй құралдары мен керек-жарақтарын (пышақтар, кесу тақталары және т. б.) пайдаланыңыз

3. Тамақты жақсылап қуырыңыз немесе қайнатыңыз.

- тағамдарды, әсіресе ет, құс еті, жұмыртқа мен балықты мұқият қуырыңыз немесе қайнатыңыз

4. Азық-түлікті қауіпсіз температурада сақтаңыз.

- пісірілген тағамды бөлме температурасында 2 сағаттан артық қалдырмаңыз;

- барлық пісірілген және тез бұзылатын тағамдарды кешіктірмей салқындатыңыз (жақсырақ 5 °C-тан төмен);

- тағамды тоңазытқышта да ұзақ сақтамаңыз;

5. Қауіпсіз су мен қауіпсіз шикі тағамдарды қолданыңыз.

- қауіпсіз суды қолданыңыз

- пастерленген сүт сияқты олардың қауіпсіздігін арттыру үшін өңделген тағамдарды таңдаңыз;

- жемістер мен көкөністерді жуыңыз, әсіресе олар шикі болған кезде;

- мерзімі өткен тағамдарды тұтынбаңыз.

- азық-түлікті тасымалдау және сақтау кезінде таза қаптаманы (полиэтилен, азық-түлік контейнерлері және т. б.) пайдаланыңыз;

- кездейсоқ адамдардан немесе рұқсат етілмеген сауда орындарынан азық - түлік сатып алмаңыз;

- кішкентай балаларға қайнатылмаған сүт, шикі жұмыртқа бермеңіз, тамақ дайындау үшін тек жаңа өнімдерді қолданыңыз;

- бұл ұсынылмайтын немесе тыйым салынған су қоймаларында шомылуға болмайды.

Егер ішек инфекциясының белгілері пайда болса (дене температурасының жоғарылауы, құсу, нәжістің бұзылуы, іштің ауыруы) дереу медициналық көмекке жүгіну керек!

 

Калымова Б.Ж.