Возбудителями   туберкулеза             являются   микобактерии (туберкулезные палочки),открытые в 1982 году  Р.Кохом. Современные социально-экономические условия, а также высокая устойчивость  возбудителя  к противотуберкулезным  препаратам  позволяют  инфекции в условиях пренебрежения мерами профилактики .поражать все слои населения.

Осложнению  эпидемической  ситуации по туберкулезу могут способствовать низкие показатели здоровья населения. Активность миграционных процессов ,сохранение  в значительном количестве социально-дезадаптированных  групп населения (беженцы мигранты ,переселенцы ,бездомные).Сохраняется проблема  заболеваемости туберкулезом  в пеницитарных  учреждениях. Увеличивается число больных с лекарственной  устойчивостью микобактерии к  противотуберкулезным препаратам ,что приводит к  хронизации  процесса.

Заражение происходит при контакте с больным  активной формой туберкулеза ,при которой  патогенные микроорганизмы  выделяются  при  кашле вместе  с  мокротой.            При этом  инфекция передается так называемым  аэрогенным путем-при вдыхании воздуха с бактериями .При активном  выделении микроорганизмов  и выраженном кашле больной туберкулезом чрезвычайно заразен.

Группа риска по развитию заболевания  туберкулеза являются:

-лиц с ВИЧ –инфекцией

-лица .проживающие  в одной квартире или комнате с пациентом,больным туберкулезом (например  в квартире, студенческом общежитии ,доме престарелых),и работники пенитенциарных  учреждений.

-лица из социально уязвимых групп населения ,например бездомные ,безработные ,мигранты ,заключенные ,бывшые  заключенные.

-лица  с подавленным в результате  различных заболеваний иммунитетом (например лица получающие  цитостатические препараты ,лучевую терапию или кортикостероиды ,страдающие сахарным диабетом,язвой желудка или двенадцатиперстной  кишки ) и др.

Первыми  признаками  туберкулеза  становятся  общие симптомы  интоксикации  организма .Они появляются вследствие поступления в кровяное русло продуктов  развития воспалительного  процесса и распада тканей. При этом наблюдаются:

-быстрая утомляемость

-слабость

-повышенная потливость  ,особенно  в ночное время

- субфебрильная температура тела (около 37-37,5)

-снижение веса

-кашель

-примесь крови в мокроте ( кровохарканье).

Диагностика туберкулеза проводится   в  бактериологической  лабораторий.

Для   того .чтобы в  лаборатории  выполнили  исследование, пациент должен сдать один или  несколько образцов  диагностического материала .Чаще всего  туберкулез поражает легкие, поэтому  основной  материал для диагностики  этого заболевания- мокрота.

Результат исследования зависит от качества –мокроты  ,поэтому  ее сбор должен проводится после инструктажа  пациента в специальных помещении  под .наблюдением .медработника.

Если у пациента   не получается  собрать мокроту самостоятельно ,ему может

быть   назначена раздражающая ингаляция.

Самый быстрый  ,простой и недорогой метод, позволяющий выявить  самые заразные случай туберкулеза в течение одного рабочего дня,( всего за 2 часа)

Джин-эксперт  ,молекулярно-генетические исследования на туберкулез, основанные  на ПЦР (полимеразной цепной реакций это самые быстрые  на сегодняшний день методы  исследования   ,который одновременно  определяет чувствительность  к  рифампицину  (противотуберкулезный препарат основного ряда ) .

2.метод  ДИАСКИНТЕСТ –это проба  ,которая  дает возможность подтвердить наличие или отсутствие туберкулезных палочек в организме человека. В  его основе  лежит белок ,состоящий из двух  антигенов ,которые присутствуют  в вирулентных  штаммах  микобактерий туберкулеза. В результате введения иньекции   можно обнаружить  возбудителей.

  Заболевания   ,которые  находятся  в фазе активного размножения. В этом случае   тест будет   положительным  .Если  же в организме  микобактерии находятся  в скрытой фазе –результат будет отрицательным.

Туберкулезом  может  заболеть   каждый,     тем не менее ,это далеко не приговор.

При  правильном  ,последовательном  и   беспрерывном лечении болезнь можно одолеть.

 

 

Врач фтизиатр :Исюмбаева  Г.К.

Туберкулездің зертханалық диагностикасы.

ТУБЕРКУЛЕЗ-кез-келген жастағы адамдарға әсер ететін және бүкіл әлемде жыл сайын шамамен 2 миллион адамды өлтіретін ұзаққа созылған жұқпалы ауру.

Туберкулездің қоздырғыштары 1982 жылы Р.Кох ашқан микобактериялар (туберкулез таяқшалары) болып табылады. Қазіргі әлеуметтік-экономикалық жағдайлар, сондай-ақ патогеннің туберкулезге қарсы препараттарға жоғары төзімділігі алдын алу шараларын елемеу жағдайында инфекцияға халықтың барлық топтарына әсер етуге мүмкіндік береді.

Туберкулез бойынша эпидемиялық жағдайдың асқынуына халықтың денсаулығының төмен көрсеткіштері ықпал етуі мүмкін. Көші-қон процестерінің белсенділігі, халықтың әлеуметтік бейімделмеген топтарының едәуір санын сақтау (босқындар мигранттар, қоныс аударушылар, үйсіздер). Пенитенциарлық мекемелерде туберкулезбен сырқаттану проблемасы сақталуда. Микобактериялардың туберкулезге қарсы препараттарға дәрілік төзімділігі бар науқастардың саны артып келеді, бұл процестің хронизациясына әкеледі.

Инфекция науқас туберкулездің белсенді түрімен байланыста болған кезде пайда болады, онда патогендер қақырықпен бірге жөтелгенде бөлінеді. Бұл жағдайда инфекция ауаутекті деп аталатын жолмен-бактериялармен ауаны ингаляциялау арқылы жұғады. Микроорганизмдердің белсенді бөлінуімен және айқын жөтелмен туберкулезбен ауыратын науқас өте жұқпалы.

Туберкулез ауруының даму қаупі тобы:

- АИВ-инфекциясы бар адамдар

-туберкулезбен ауыратын науқаспен бір пәтерде немесе бөлмеде тұратын адамдар (мысалы, пәтерде, студенттік жатақханада,қарттар үйінде) және пенитенциарлық мекемелердің қызметкерлері.

- халықтың әлеуметтік осал топтарынан шыққан адамдар, мысалы, үйсіз, жұмыссыз, мигранттар, тұтқындар, бұрынғы тұтқындар.

- әртүрлі аурулардың салдарынан иммунитеті басылған адамдар (мысалы, цитостатикалық препараттарды, сәулелік терапияны немесе қант диабетімен, асқазан немесе он екі елі ішектің ойық жарасымен ауыратын кортикостероидтарды қабылдайтын адамдар) және т. б.

Туберкулездің алғашқы белгілері-ағзаның интоксикациясының жалпы белгілері. Олар қабыну процесінің даму өнімдерінің қанға енуіне және тіндердің ыдырауына байланысты пайда болады. Бұл жағдайда байқалады:

-тез шаршау

- әлсіздік

- терлеудің жоғарылауы, әсіресе түнде

- төмен дәрежелі дене температурасы (шамамен 37-37,5)

- салмақ жоғалту

- жөтел

-қақырықтағы қан қоспасы (қан түкіру).

Туберкулез диагнозы бактериологиялық зертханада жүргізіледі.

Зертханада зерттеу жүргізу үшін пациент диагностикалық материалдың бір немесе бірнеше үлгілерін тапсыруы керек. Көбінесе туберкулез өкпеге әсер етеді, сондықтан бұл ауруды диагностикалаудың негізгі материалы - қақырық.

Зерттеудің нәтижесі қақырықтың сапасына байланысты, сондықтан оны жинау пациенттің арнайы жерде медициналық қызметкердің бақылауымен нұсқау бергеннен кейін жүргізілуі керек.

Егер пациент қақырықты өздігінен жинай алмаса, оған тітіркендіргіш ингаляция тағайындалуы мүмкін.

Ең жұқпалы ауруды анықтайтын ең жылдам, қарапайым және арзан әдіс туберкулез жағдайы бір жұмыс күні ішінде ( бар болғаны 2 сағат ішінде) Джин сарапшысы, ПТР негізіндегі туберкулезге молекулалық-генетикалық зерттеулер (полимеразды тізбекті реакциялар бұл рифампицинге сезімталдықты бір уақытта анықтайтын ең жылдам зерттеу әдістері (туберкулезге қарсы негізгі қатардағы препарат).

2. Диаскинтест әдісі-бұл адам ағзасында туберкулез таяқшаларының болуын немесе болмауын растауға мүмкіндік беретін сынақ. Оның негізінде туберкулез микобактерияларының вирулентті штамдарында болатын екі антигеннен тұратын ақуыз жатыр. Инъекция нәтижесінде қоздырғыштарды анықтауға болады.

Белсенді көбею кезеңінде болатын аурулар. Бұл жағдайда тест оң болады. Егер денеде микобактериялар жасырын фазада болса-нәтиже теріс болады.

Әр адам туберкулезбен ауыруы мүмкін, дегенмен бұл үкімнен алыс.

Дұрыс дәйекті және үздіксіз емдеу арқылы ауруды жеңуге болады.

 

 

 

Дәрігер фтизиатр: Исюмбаева Г. К.