АДАМ ПАПИЛЛОМАСЫ ВИРУСЫ НЕГЕ ҚАУІПТІ?
Достар, бүгін біз адам папилломасы вирусы (АПВ) туралы жарияланымдар сериясын бастаймыз, бұл вирус не үшін қауіпті, ол қандай онкологиялық ауруларды тудыруы мүмкін және АПВ-дан уақтылы вакцинациялау жүргізу қаншалықты маңызды. Сонымен, бірінші пост вирус, таралу жолдары және АПВ-ны жұқтыру қаупі туралы ақпаратқа арналған.
Адам папилломасы вирусы – бүкіл әлемде өте кең таралған, шырышты қабаттар мен теріге әсер ететін вирустар тобының жалпы атауы. Вирустың 200-ге жуық типі белгілі, олардың кем дегенде 13-і обырдың дамуына әкеледі.
АПВ негізінен жыныстық қатынас арқылы беріледі және АПВ-ны жұқтырудың басым көпшілігі жыныстық қатынас басталғаннан кейін көп ұзамай пайда болады.
Адамдардың басым көпшілігінде олар алаңдаушылық туғызбайды, кейбір вирус типтері тым жиі кездеседі және аногениталдық сүйелдердің пайда болуына әкелуі мүмкін. Вирусты тасымалдаушылардың 90%-ының организмі бұл инфекциямен дербес күреседі.
Жиі жағдайда инфекция симптомсыз өтеді, сондықтан адамда АПВ-ның бар-жоғын тек арнайы зертханалық талдаудан кейін ғана білуге болады. АПВ инфекцияларының көпшілігінде сыртқы белгілер жоқ.
Тез таралуға қабілетті болғандықтан вирус қауіпті, жасушалардың обырға айналуы үшін қоздырғыш болып табылады, соның салдарынан қатерлі ісік дамиды.
АПВ инфекциясы әлемдегі барлық онкологиялық аурулардың шамамен 5%-ын тудырады, болжамды деректерге сәйкес АПВ-ға байланысты обыр жыл сайын 625 600 әйел мен 69 400 ер адамда анықталады.
Жоғары қауіпті 16, 18 АПВ типтері негізінен жатыр мойны обырын тудырады.
АПВ-ға қарсы профилактикалық вакцинациялау жатыр мойны обырының дамуына жол бермейді.
#здоровьеженщин #вакцинацияВПЧ
АПВ-НЫҢ БЕРІЛУ ЖОЛДАРЫ ТУРАЛЫ НЕНІ БІЛУ КЕРЕК?
Біз адам папилломасы вирусына (АПВ) қарсы вакцинациялау туралы бірқатар жарияланымдарды жалғастырамыз және қазір осы инфекцияны жұқтырудың негізгі жолдарын қарастырамыз.
АПВ қол алысу, сүйісу, терінің зақымдануы арқылы берілуі мүмкін. Вирус ылғалды ортада тез таралады, сондықтан қоғамдық орындарға – сауналарға, ванналарға, спортзалдарға, дәретханаларға, бассейндерге барған кезде мұқият болу керек.
Жыныстық жолмен берілетін вирустардың онкогендік түрлері гениталийде орналасқан үшкір ұшты сүйелдерді тудырады.
Вирус туған кезде анадан балаға босану каналы арқылы өту кезінде тікелей беріледі. Сүйелдер көбінесе нәрестелерде өмірдің алғашқы жылдарында аузында немесе терісінде пайда болады.
Қырыну немесе эпиляция кезінде өзіне-өзі жұқтыру арқылы АПВ дененің бір аймағынан екіншісіне ауысады.
Жоғары қауіпті 16, 18 АПВ типтері жатыр мойны обырын тудырады, ауруды тек вакцинациялау арқылы алдын алуға болатынын есте сақтаған жөн.
АПВ ЖАТЫР МОЙНЫ ОБЫРЫН ТУДЫРАДЫ
Біз адам папилломасы вирусына (АПВ) қарсы вакцинациялау туралы бірқатар жарияланымдарды жалғастырамыз және онкопатологияның қандай түрлері осы вирустың белгілі бір типтерін тудыратынын айтамыз.
Жоғары онкогендік қауіпті АПВ-ны жұқтыру ол жұқтыратын жасушаларда өзгерістер (обыралды зақымданулар) тудыруы және обырды тудыруы мүмкін.
АПВ-ға жиі әсер ететін анатомиялық аймақ жатыр мойны болғандықтан, осы ағзаның онкологиялық аурулары біздің әйелдердің өмірі мен денсаулығына қауіп төндіреді.
Қазақстанда жыл сайын жатыр мойны обырының 1900-ге жуық жаңа жағдайы тіркеледі, бұл аурудан 600-ден астам әйел қайтыс болады. Жатыр мойны обыры 25 пен 44 жас аралығындағы әйелдерде жиі кездесетін онкопатологиялардың арасында 2-ші орында тұр.
Бүгінгі таңда АПВ-ның емі жоқ, алдын алудың жалғыз әдісі – вакцинациялау.
Жатыр мойны обырының (ЖМО) дамуы әйелдің АПВ-ны жұқтыруына байланысты екендігі ғылыми дәлелденген.
Обыралды аурулар сирек симптомдармен бірге жүретіндіктен, АПВ-ға қарсы вакцинациялау жүргізілген болса да жатыр мойны обырына үнемі скрининг жүргізу маңызды.
АПВ-ҒА ҚАРСЫ ВАКЦИНАЦИЯЛАУ ӘЛЕМНІҢ 135 ЕЛІНДЕ ҚОЛДАНЫЛАДЫ
Достар, біз АПВ-ға қарсы вакцинациялау туралы бірқатар жарияланымдарды жалғастырамыз және қазір әлемнің көптеген елдерінде вакцинаның дәлелденген тиімділігі туралы айтамыз.
Адам папилломасы вирусына (АПВ) қарсы вакцина 15 жылдан астам уақыт бойы қолданылып келеді және Өзбекстан, Қырғызстан, Түрікменстанды қоса алғанда әлемнің 135 елінде қолданылады.
Еуропа, АҚШ, Ұлыбритания, Канада, Аустралия және Латын Америкасы елдерінің көпшілігі адам папилломасы вирусына (АПВ) қарсы вакциналар өздерінің ұлттық иммундау бағдарламаларына енгізді.
Жасөспірім қыздардың арасында АПВ-ға қарсы вакцинациялау тиімді екендігі дәлелденді. Аустралияда, АҚШ-та вакцинациялаудың арқасында әйелдердің арасында АПВ-ның таралуы 90%-ға төмендеді.
АПВ-ға қарсы вакцинациялаудың арқасында жатыр мойны обырын жоюға болады.
Бүгін қыздарды АПВ-ға қарсы вакцинациялау туралы шешім қабылдағанда, сіз оларды болашақта онкологиядан сақтайсыз.
АПВ-ҒА ҚАРСЫ ВАКЦИНА АУРУДЫ
ТУДЫРУЫ МҮМКІН БЕ: ШЫНДЫҚ ПА, МИФ ПЕ?
АПВ-ға қарсы вакцинациялау туралы жарияланымдардың сериясын жалғастыра отырып, біз осы вирустан иммундаудан кейін аурудың ықтималдығы туралы мифті жоққа шығарамыз. Адам папилломасы вирусына қарсы вакцинаның құрамында тірі вирустар жоқ!
Вакциналарда вирустың жеке ақуыздары бар, олар организмге еніп, иммунитетті белсендіреді. Өз кезегінде иммундық жүйенің жасушалары адам папилломасы вирусымен күресуге бағытталған антиденелерді өндіреді.
Вакцина, керісінше, жоғары онкогенді АПВ-ның типтеріне қарсы бағытталған және жатыр мойны обырының даму қаупін азайтады.
Бүгінгі таңда АПВ-дан ем жоқ, алдын алудың жалғыз әдісі – вакцинациялау.
Жатыр мойны обырының (ЖМО) дамуы әйелдің АПВ-ны жұқтыруына байланысты екендігі ғылыми дәлелденген.
АПВ-ДАН ВАКЦИНА ӘЙЕЛДІҢ РЕПРОДУКТИВТІК ФУНКЦИЯСЫНА ӘСЕР ЕТПЕЙДІ
Адам папилломасы вирусына (АПВ) қарсы вакцина әйелдердің репродуктивтік функциясына әсер етпейді және бедеулікті тудырмайды, бұл әлемнің дамыған елдеріндегі көптеген жылдар бойы жүргізілген клиникалық зерттеулерден дәлелденді.
Бұл бірде-бір клиникалық дәлелденген фактісі жоқ қоғамда белсенді түрде таратылған жалпы қате түсініктердің бірі.
Шын мәнінде, АПВ-дан вакцина әйелдерді жатыр мойны обырынан сақтайды, өйткені обыралды өзгерістер кезеңіндегі хирургиялық араласулар әйелдерде жүктіліктің басталуын қиындатуы мүмкін. Жатыр мойны обырын емдеу әйелдің бала туу мүмкіндігінен айырылуына әкеледі.
ҚАЗАҚСТАНДА 11 ЖАСТАҒЫ ҚЫЗДАР АПВ-ҒА ҚАРСЫ ВАКЦИНАЦИЯЛАНАДЫ
Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың 2026 жылға дейінгі тұжырымдамасына сәйкес «Онкологиялық аурулармен күрестің 2023-2025 жылдарға арналған кешенді жоспар» шеңберінде адам папилломасы вирусына (АПВ) қарсы вакцинациялауды енгізу көзделген.
Біздің елімізде АПВ-ға қарсы вакцинациялауды енгізу 2024 жылдың 3 тоқсанында жоспарлануда.
ДДҰ ұсынымына сәйкес АПВ- ға қарсы вакцинациялау үшін қажетті топ 9-14 жас аралығындағы қыздар болып табылады.
Қазақстан Республикасының Ұлттық вакцинациялау күнтізбесіне сәйкес ДДҰ ұстанымын және Қазақстан Республикасында халықты иммундау жөніндегі сарапшылардың ұлттық техникалық консультациялық тобының ұсынымдарын ескере отырып, 11 жастағы қыздарға вакцинациялау жүргізу жоспарлануда.
14 жасқа дейінгі қыздардың басқа жас топтарын вакцинациялау республикада вакцина көлемінің қолжетімділігін ескере отырып қаралатын болады.
Әлемдік практикаға сәйкес қыздардың басқа жас топтарын вакцинациялау жеке ел үшін мүмкін және экономикалық тұрғыдан қолжетімді болған жағдайларда жүргізіледі.
АПВ-ҒА ҚАРСЫ ВАКЦИНАҒА КЕЙБІР ҚАРСЫ КӨРСЕТІЛІМДЕР ТУРАЛЫ НЕНІ БІЛУ КЕРЕК?
Біз папиллома вирусынан (АПВ) вакцинациялау туралы жарияланымдар сериясын жалғастырамыз және қазір әлемнің 135 елінде сәтті қолданылылып жатқан иммундық препараттың қауіпсіздігі туралы айтамыз.
Дәрігерлер профилактикалық егулерден кейін аз уақыттың ішінде организмнің жеңіл реакциясы болуы мүмкін екенін ескертеді.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының деректері бойынша, әлемде АПВ-ға қарсы вакциналардың 270 миллион дозасын қолдану жағымсыз реакциялар тудырмады.
Қарсы көрсетілімдерге келетін болсақ, өндірушінің нұсқауларына сәйкес АПВ-ға қарсы вакцинаны енгізуге келесі қарсы көрсетілімдер анықталды.
1) әсер етуші заттарға немесе вакцина құрамына кіретін кез келген қосалқы заттарға жоғары сезімталдық;
2) вакцинаны алдыңғы енгізуге анамнезінде анафилактикалық реакция;
3) жіті инфекциялық ауру немесе орташа немесе ауыр дәрежедегі созылмалы аурудың өршуі;
4) дене температурасының 38 °С жоғары көтерілуі;
5) 9 жасқа дейінгі балалар (вакцинаны қолдану 9 жасқа дейінгі балаларда зерделенбеген).
ҚАЗАҚСТАНДА АПВ-ҒА ҚАРСЫ ТӨРТ ВАЛЕНТТІ «ГАРДАСИЛ» ВАКЦИНАСЫ ҚОЛДАНЫЛАТЫН БОЛАДЫ
Әлемде АПВ-дан вакцинаны фармацевтикалық компаниялардың шектеулі саны шығарады. Қазақстанда вирустың аса онкогенді типтерінен қорғанысы бар АПВ-ға қарсы вакциналардың 4 түрі тіркелген.
Merck Sharp & Dohme компаниясы шығарған «Гардасил» вакцинасы (Gardasil) 2006 жылы қолдануға лицензия алды. Ол Голландияда шығарылады және 70-тен астам елде қолданылады, олардың арасында АҚШ, Канада, Аустралия, Израиль, Ресей, Грузия, Молдова, Оңтүстік Африка және басқалары бар.
«Гардасил» вакцинасы төрт валентті вакцина болып табылады, яғни ол АПВ-ның 6, 11, 16 және 18 ең қауіпті және кең таралған төрт типінен сақтайды. Вакцина 9 жас пен одан асқан әйелдер мен ерлердің арасында жоғары қауіпті АПВ типтерінен туындаған обыралды зақымданулар мен жатыр мойны, қынап және анус обырының, сондай-ақ пайда болуы АПВ-ның 6 және 11 типтерімен байланысты аногениталдық сүйелдердің алдын алуға арналған.
Барлық тіркелген вакциналар қауіпсіз және адам папилломасы вирусын жұқтырудан туындаған онкологиялық аурулардан тиімді қорғайды.
Қазақстанда АПВ-ға қарсы вакцинациялау үшін құрамында АПВ-ның 6, 11, 16, 18 типтерінен қорғанысы бар төрт валентті вакцинаны қолдану ұсынылады.
АПВ-ҒА ҚАРСЫ ВАКЦИНАЦИЯЛАУ МЕКТЕП МЕДИЦИНАЛЫҚ ПУНКТТЕРІ МЕН ЕМХАНАЛАРДА ҚОЛЖЕТІМДІ БОЛАДЫ
Достар, біз сіздерге адам папилломасы вирусына (АПВ) қарсы вакцинациялау туралы ақпараттандыруды жалғастырамыз. Вакцина тегін негізде білім беру ұйымдарының егу кабинеттері, яғни мектеп медициналық кабинеттері арқылы қолжетімді болады.
Сондай-ақ, ата-аналардың қалауы бойынша вакцинациялауды тіркелген жері бойынша емханалардан алуға болады.
Вакцинациялауды баланың ата-анасының немесе қамқоршысының ақпараттандырылған келісімімен алуға болатынын еске сала кетейік.
АПВ-ға қарсы вакцинациялау қарсы көрсетілімдер болмаған жағдайда дәрігердің тексеріп-қарауынан кейін жүргізіледі.
АПВ-ға қарсы вакциналар стандартты 0,5 мл көлемде дельтатәрізді иық бұлшықеті ішіне салынады.
ДДҰ ақпаратына сәйкес вакцинациялау кестесі негізінен егілген адамның жасына байланысты анықталады.
ДДҰ ұсынымын, өндірушінің нұсқаулығын, Қазақстан Республикасында халықты иммундау жөніндегі сарапшылардың Ұлттық техникалық консультациялық тобын ескере отырып, 6 ай интервалмен 2 дозадан тұратын қыздарға арналған АПВ-ға қарсы вакцинациялау кестесі ұсынылды.
АПВ-ға қарсы вакцинациялауды қоса алғанда кез келген вакцинациялау ақпараттандырылған келісімді алғаннан кейін ғана жасалатынын айта кеткен жөн.